Wałbrzych (niem. Waldenburg) to miasto, którego początki sięgają XIV. wieku, na prawch gminy, położone nad rzeką Pełcznicą w Górach Wałbrzyskich, w województwie dolnośląskim w centralnej części Sudetów Środkowych, w pobliżu granic z Czechami i Niemcami. Miasto leży na wysokości 450 – 500 m n.p.m. w malowniczej kotlinie, nad którą rozciągają się lesiste pasma Gór Wałbrzyskich. Drugie po Wrocławiu miasto pod względem liczby ludności w województwie.

Kościół Ewangelicko-Augsburski

Choć miasto sprawia wrażenie brudnego i słabo prosperującego, na turystów czeka tu wiele atrakcji. Malownicze położenie w górach Wałbrzyskich, niedalekie sąsiedztwo Gór Kamiennych i Sowich, zabytki, obiekty rekreacyjne – to wszystko stwarza niepowtarzalne warunki do uprawiania sportu, różnych form turystyki i rekreacji przez cały rok:

• dla amatorów kolarstwa szosowego i górskiego to wymarzone okolice do uprawiania sportu. Na drogach i ścieżkach Wałbrzycha rozgrywanych jest wiele krajowych i lokalnych wyścigów kolarskich. Na terenie miasta wytyczono kilkanaście tras rowerowych; jedna z najciekawszych biegnie przez Książański Park Krajobrazowy, gdzie co rok odbywają się finały Grand Prix MTB Czesława Langa, natomiast na sierpień 2004 w Wałbrzychu zaplanowana jest organizacja Mistrzostwa Europy w kolarstwie górskim.
• przez miasto biegnie wiele szlaków turystycznych prowadzących po okolicznych pasmach górskich, wiodących do punktów widokowych, miejsc pamięci, pomników przyrody.
• entuzjaści jazdy konnej mogą oddać się swojemu hobby korzystając z usług Państwowego Stada Ogierów Książ. Właśnie tu odbywają się wyścigi, zawody w powożeniu i ujeżdżeniu oraz międzynarodowe aukcje koni.
• dla sympatyków lotniarstwa w pobliżu Wałbrzycha znajduje się ośrodek sportów paralotniarskich. Przez cały rok można pobierać nauki latania na lotniach i paralotniach organizowane przez Aeroklub Ziemi Wałbrzyskiej.
• zimą – górzysty teren, długo utrzymująca się pokrywa śnieżna oraz pobliska sieć wyciągów narciarskich i baza towarzysząca, stwarzają warunki do uprawiania „białego szaleństwa”. W okolicach Wałbrzycha rozgrywany jest corocznie międzynarodowy bieg narciarki pn. Bieg Gwarków.

Co zwiedzić w Wałbrzychu?

Zabytki Wałbrzycha:

• Zamek Książ – największy zamek na Dolnym Śląsku, trzeci pod względem wielkości w Polsce (po Wawelu i Malborku). Zamek wybudowany został w latach 1288–1292 dla Bolka I Surowego ażeby mógł się on bronić przed najazdem Czechów. Po wygaśnięciu dynastii Książ wielokrotnie zmieniał właścicieli (dynastie czeskie, węgierskie, niemieckie). Najdłużej (1509-1941) na zamku panował ród Hochbergów. W 1941r obiekt skonfiskowany przez III Rzeszę, przebudowywany (1943-1945) na Hitlerowską siedzibę. Pod zamkiem znajduje się wybudowany podczas II wojny światowej system podziemnych korytarzy, prawdopodobnie będących częścią większego kompleksu Riese – budowanego w Górach Sowich. Przeznaczenie tuneli nie zostało jednak wyjaśnione,
• Wałbrzyski Rynek – centralny plac miasta na którym w 1731 roku stał drewniany ratusz. W 1996 roku rynek przeszedł gruntowną modernizację, ograniczono na nim ruch samochodowy, wybudowano fontannę oraz elementy małej architektury (dotychczas mieścił się tam parking wybudowany w 1928 roku),
• Budynek Muzeum Okręgowego – wybudowany został w 1801 roku,
• Ratusz wałbrzyski – stary ratusz na rynku nie spełniał już wymogów więc miasto w 1854 roku zakupiło za kwotę 8000 talarów 4 morgi ziemi na wybudowanie placu rynkowego, oraz nowego ratusza. Budynek ratusza zaprojektował i wykonał królewski budowniczy Waesemann,
• Prokuratura Rejonowa – budynek na reprezentacyjnym placu Wałbrzycha – Placu Magistrackim wzniósł w 1904 roku architekt Resner z Wrocławia,
• Pałac Tielscha – pałac wybudowany dla właściciela pobliskich Zakładów Porcelany – Carla Tielscha. Projekt wykonany przez budowniczego wrocławskiego Wassemanna,
• Dawny pałac rodu Czettritzów (1604–1628), późnorenesansowy, rozbudowany 1857 na siedzibę administracji książąt pszczyńskich,
• Palmiarnia w Lubiechowie – Palmiarnia Lubiechowska – wybudowana została w latach 1911–1914 na rozkaz księcia pszczyńskiego Jana Henryka XV von Hochberga. Na powierzchni 1900 m² występuje ponad 80 gatunków roślin pochodzących z całego świata,
• Dawny dom zdrojowy „Lwi Gród” nazywany był w innych okresach także „Domem Lwów” lub „Kamienicą pod Lwami” z niemieckiego „Löwenhaus” jest jednym z nielicznych już świadectw historii Starego Zdroju, dawnego kurortu, który największą swoją świetnością cieszył się w drugiej połowie XVIII i pierwszej połowie XIX wieku. „Lwi Gród” powstał około roku 1800 najprawdopodobniejszą datą budowy jest jednak rok 1791 na zlecenie dawnego właściciela Starego Zdroju Josepha Franza Bernarda von Mutius wraz z innymi budynkami gościnnymi,
• Liczne zabytki architektury górniczej, między innymi wieża szybu „Chwalibóg”, która jest najstarszą w dolnośląskim zagłębiu węglowym stalową wieżą wyciągową, postawioną w 1888 roku. Wieża szybu „Staszic” typu Malakow wybudowana około 1866 roku została wykonana z surowej cegły na wzór średniowiecznych wież obronnych, jej wysokość wynosi 40 m. Wieża szybu „Tytus”, był pierwszą w dolnośląskim zagłębiu wieża o konstrukcji żelbetowej z maszyną wyciągową umieszczoną w głowicy wieży. Do najciekawszych zabytków górnictwa wałbrzyskiego należy Lisia Sztolnia, i była kopalnia węgla Thorez wraz szybami Julia i Sobótka. Obecnie Muzeum Przemysłu i Techniki w Wałbrzychu.

Zabytkowe świątynie

• Kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej – wzniesiony w średniowieczu, w 1720 i 2003 roku przeszedł gruntowną renowację,
• Kościół ewangelicki projektu Carla Gottharda Langhansa – zbudowany w latach 1785–1788,
• Kościół św. Ducha, w stylu klasycystycznym, salowy, wzniesiony 1847–1848, obecnie polskokatolicki,
• Kolegiata pw. Najświętszej Maryi Panny Bolesnej i Świętych Aniołów Stróżów. W 1899 roku rozebrano stary kościół by ustąpić miejsca nowemu budynkowi, który został zbudowany w latach 1898–1904 wg projektu architekta wrocławskiego Alexisa Langera. Kościół jest halowy, zbudowany na planie krzyża łacińskiego.

A co polecisz Ty do zwiedzania w Wałbrzychu? Napisz!