Ślady osadnictwa człowieka w okolicach Swarzędza sięgają 8–3,5 tysiąca lat przed naszą erą, czego dowodem są liczne stanowiska archeologiczne głównie z okresu kultury łużyckiej i przeworskiej, jak również z okresu mezolitu i wczesnego średniowiecza.
W pobliżu znajduje się Jezioro Swarzędzkie – jezioro na Równinie Wrzesińskiej, położone w północnej części miasta. Od północnej strony graniczy z poznańskim osiedlem Zieliniec, przez które przepływa rzeka Cybina. Jezioro jest zanieczyszczone ściekami komunalnymi Swarzędza, lecz od kilku lat prowadzone są prace prowadzące do jego oczyszczenia. Na jeziorze znajdują się dwie niewielkie wyspy. Na większej z nich wykopaliska potwierdziły obecność pozostałości po słowiańskiej świątyni, prawdopodobnie w dawniejszych czasach połączonej drewnianym mostem ze stałym lądem.
Od południowej strony Swarzędza, wzdłuż jeziora ciągnie się ścieżka spacerowa oraz znajduje się tam przystań i wypożyczalnia kajaków. Od strony północnej biegnie szlak rowerowy z Pobiedzisk nad Jezioro Maltańskie w Poznaniu oraz Droga św. Jakuba – wielkopolski odcinek szlaku pielgrzymkowego do katedry w Santiago de Compostela w Galicji w północno-zachodniej Hiszpanii.
Gmina Swarzędz podpisała 15 lipca 2011 umowę na przeprowadzenie „kompleksowej rekultywacji Jeziora Swarzędzkiego metodą aeracji pulweryzacyjnej z systemem precyzyjnej inaktywacji fosforu za pomocą mobilnego aeratora pulweryzacyjnego i aeratora pulweryzacyjnego z napędem wietrznym”. Po oczyszczeniu jeziora nad jego brzegiem ma powstać między innymi kąpielisko.
Z okazji 350-lecia nadania praw miejskich, przypadającego w 1988, społeczeństwo ufundowało dla miasta sztandar. Swarzędz został również odznaczony przez Radę Państwa Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.