Zator powstał około 1179 roku, kiedy to kasztelania oświęcimska wraz z zatorszczyzną zostały oderwane od Polski i przyłączone do Śląska pod panowanie Piastów Śląskich. Granicę pomiędzy księstwem opolskim Mieszka Plątonogiego, a dzielnicą krakowską Kazimierza Sprawiedliwego ustalono na rzece Skawie. W tym okresie, według najnowszych badań powstał Zator jako gródek graniczny, strzegący szlaku handlowego wiodącego z Krakowa na Śląsk.

Również z tym wydarzeniem należy łączyć powstanie nazwy miasta, która miała oznaczać zatorowanie drogi lub rzeki. Pierwsza udokumentowana wzmianka o miejscowości pochodzi z 1228 w związku z nadaniem jej wojewodzie opolskiemu Klemensowi z Ruszczy. W 1292 roku Zator otrzymał prawa miejskie.

Ludność miasta zajmowała się handlem i rzemiosłem. Korzystając z licznych przywilejów królewskich miasto rozwijało się dobrze, kwitł handel, dobrze prosperowała gospodarka rybna, było miejscem sejmików szlacheckich i siedzibą starostwa, stanowiło centrum życia politycznego i gospodarczego na tym terenie. Aktualnie miasto pełni rolę lokalnego ośrodka usługowego, jest siedzibą władz miejskich.

Co warto zwiedzić w Zatorze?

Kościół parafialny pod wezwaniem św. Wojciecha i Jerzego powstał w 1393 roku na miejscu pierwotnej świątyni romańskiej. Jest to budowla gotycka z elementami neogotyckimi. Kilkukrotnie restaurowany. W środku znajduje się gotycki ołtarz główny z 1886 roku.

Obok kościoła usytuowany jest grobowiec w kształcie antycznego sarkofagu, należący do księżnej Apolonii Poniatowskiej właścicielki dóbr zatorskich w XVIII/XIX w. W krypcie pod kościołem spoczywają kolatorzy zatorskiej świątyni m.in. Anna z Tyszkiewiczów Potocka-Wąsowiczowa i jej mąż gen. Stanisław Wąsowicz – adiutant Napoleona I oraz Maurycy i Ludwika Potoccy.

W mieście znajduje się również pałac, który pierwotnie był zamkiem książęcym o cechach obronnych z XV w. Pałac wielokrotnie był przebudowywany, a w 1836 roku uzyskał formę rezydencji w stylu romantycznego neogotyku. Wśród właścicieli pałacu byli m.in. Poniatowscy, Tyszkiewiczowie, Wąsowiczowie, Potoccy.

Ponadto w mieście znajduje się cmentarz z 1784 r., aleja lipowa – pomnik przyrody – wzdłuż której rośnie ponad 350 lip.

Co jeszcze polecisz do obejrzenia w Zatorze? Napisz!